De touwpomp

Het principe van de touwpomp was 2000 jaar geleden al bekend in China. Dankzij de inspanningen van een aantal ontwikkelingswerkers zoals Rijnder van Tijen, Henk Alberts en Henk Holtslag is de touwpomp sinds de jaren ’80 aan een nieuwe werledwijde opmars begonnen. De nieuwe versie van de touwpomp maakt gebruik van moderne materialen zoals autoband, syntetisch touw, en PVC. Er is steeds meer interesse in de touwpomp, omdat het systeem eenvoudig lokaal te maken en goedkoop is.

In Nicaragua, waar de touwpomp in de jaren ’80 werd geintroduceerd, is de pomp inmiddels de nationale standaard voor watervoorziening op het platteland. De touwpomp wordt in Nicaragua door meer dan twintig lokale werkplaatsen gemaakt, en er zijn zo’n 80.000 geinstalleerd in het land. Wereldwijd zijn er zo’n 3 miljoen gebruikers van de touwpomp.

De werking van de touwpomp is eenvoudig: van een PVC buis zit één uiteinde in een waterput en het andere op maaiveldniveau. Door deze buis loopt een touw met zuigertjes, die precies in de buis passen. Het touw loopt over een wiel gemaakt van autoband, dat met een hengsel (of motor, windmolen, fiets, etc) aan het draaien kan worden gebracht. Als het touw door de pijp loopt, drukken de zuigertjes het water naar boven. Het water komt aan de bovenkant via een afvoerbuis naar buiten.

Omdat het een rondraaiende, continue bewegin is, kan met een touwpomp met weinig moeite veel water worden opgepompt. Een volwassene kan, als het water 12 meter diep zit, per minuut zo’n 25 liter water naar boven halen. Bij een geringere diepte is de capaciteit al snel ca. 60 liter per minuut. Als een touwpomp door 1 persoon wordt aangedreven is de maximale diepte van het water ongeveer 35 meter, maar er zijn ook veldtesten uitgevoerd met putten van tachtig meter diepte, waarbij de touwpomp met een motor wordt aangedreven.

Met een prijs van ongeveer $40-$80 is een touwpomp ongeveer 5-10 maal goedkoper dan een vergelijkbare zuigerpomp en is daarmee juist voor familiegebruik aantrekkelijk. De touwpomp blijkt in praktijk niet alleen goedkoop, maar ook betrouwbaar te zijn. Aangezien de techniek eenvoudig is, kunnen de gebruikers hun touwpomp zelf onderhouden en repareren, wat op grote schaal inderdaad gebeurt. Voor de reparatie kan men lokaal verkrijgbare materialen gebruiken, onder andere touw, PVC buis en rubber voor de zuigertjes.

Een bijkomend voordeel van de touwpomp ligt op het gebied van de hygiëne. In ontwikkelingslanden gebruiken veel mensen een emmer aan een touw voor het putten van drinkwater. Zo’n open put, waar insecten en stof vrij toegang hebben, is vaak een bron van worm-infecties en diarree. Wordt de put afgesloten door een betonnen deksel met een touwpomp erop, dan loopt het risico van besmetting aanzienlijk terug.

Voor het maken van zuigeretjes, lees verder »