Het afgelopen jaar hebben WOT vrijwilligers een belangrijke bijdrage geleverd aan het ontwikkelen van een eenvouding geofysisch meetsysteem. Een eerste blog hierover is hier vinden. Nadat WOT-lid Freddy Alferink in een eerder stadium de elektronica al had verbeterd, en WOT-lid Menno-Jan Rietema de methode al had getest en verbeterd in Kenia, is het systeem afgelopen week verder gevalideerd in de Ivoorkust door WOT lid Mark Tiele Westra (nu werkzaam bij Akvo.org). De ontwikkeling van het systeem is geïnitieerd door Stichting Practica, in opdracht van UNICEF.
In de Ivoorkust zijn in vijf dorpen metingen gedaan, en zijn twee teams van het Ivoriaanse nationale bureau voor drinkwater (ONEP) getraind in het gebruik van de methode. Bovendien zijn drie complete kits gemaakt waarmee de metingen gedaan kunnen worden.
VES meting in het dorp Koko. Tijdens een VES meting worden de buitenste elektroden, waardoor de stoom wordt gestuurd, op een recht traject van 200 meter steeds verder uit elkaar gezet, zodat de stroom dieper door de grond gaat.
De komende twee maanden zullen de twee teams in totaal VES metingen uitvoeren in 100 dorpen. Op basis van de data zal een selectie worden gemaakt van de 50 meest veelbelovende plekken, waarna op die locaties handmatig een put zal worden geslagen. Dit zal een schat aan informatie opleveren waarmee de methode verder gevalideerd kan worden. Als het project succesvol is, zal het met steun van UNICEF worden uitgerold over een groot deel van de Ivoorkust.
Het systeem maakt gebruik van de Vertical Electrical Sounding (VES) methode, waarbij een stroom door de grond gestuurd wordt om een weerstand te bepalen. Aan de hand van de gemeten stroom en spanning wordt een schijnbare weerstand berekend. Omdat verschillende bodemsoorten zoals zand, klei of graniet verschillende weerstandswaarden hebben, kun je uit de gemeten weerstand de bodemlagen afleiden. Het doel van het systeem is om plekken te selecteren die geschikt zijn om handmatig een put te boren, waarbij het belangrijk is van te voren te weten hoe diep de rotsbodem en het water zit.
Een deel van het meetsysteem, met bananenblad dakje tegen de zon.
VES is één van de meest gebruikte geofysica methodes, maar professionele apparatuur kost ongeveer 20.000 Euro. Het innovatieve van de huidige methode is dat de hardware is gereduceerd tot een autoaccu, een 220V omvormer, een gelijkrichter en twee voltmeters, zodat de kosten slechts een paar honderd euro zijn. De resultaten uit Ivoorkust laten zien data de kwaliteit van data met het nieuwe systeem niet onderdoet voor dergelijke dure apparatuur.
Screenshot van de Bedrock app met een meetcurve uit het dorp Aka Mpo. Hier is te zien dat de gemeten weerstand (vertical as) steil oploopt met de afstand van de elektrodes (horizontale as) wat duidt op de aanwezigheid van rotsbodem op zo'n 7 meter. De groene lijn is het door de app berekende grondmodel.
Daarnaast is een android app ontwikkeld waarmee de data wordt opgeslagen en geanalyseerd. Omdat in het veld onmiddellijk de grafiek zichtbaar is, komen meetfouten direct aan het licht en deze kunnen ter plekke gecorrigeerd worden. De app is ontwikkeld door Mark en zijn vriendin Linda. De studie natuurkunde van Mark kwam goed van pas om de complexe wiskunde achter VES berekeningen in code om te zetten.
Een VES meting in het dorp Baoulesso.