Afgelopen weekend hebben studenten van de VU Amsterdam en de Université Avignon samen met de leden van de studentenvereniging WOT gewerkt aan een geofysisch meetsysteem.
Het systeem maakt gebruik van de Vertical Electrical Sounding (VES) methode, waarbij een stroom door de grond gestuurd wordt om een weerstand te bepalen. Er worden vier grondpennen gebruikt. Op de buitenste twee wordt een spanning gezet waardoor er tussen deze twee punten een stroom gaat lopen. Op twee grondpennen hier tussen wordt de spanning gemeten. Aan de hand van de gemeten stroom en spanning wordt een schijnbare weerstand berekend. Bij de meting worden de buitenste pennen steeds verder uit elkaar gezet. De stroom gaat daardoor door steeds diepere grondlagen. Omdat verschillende bodemsoorten zoals zand, klei of graniet verschillende weerstandswaarden hebben, kun je uit de gemeten weerstand de bodemlagen afleiden.
Er is een systeem ontwikkeld door de Nederlandse stichting Practica in opdracht van UNICEF. Dit systeem is gebaseerd op een systeem ontwikkeld door J. Clark et al. [1]. De bedoeling is om de VES meting toegankelijk te maken voor lokale manual drilling bedrijfjes.
Bij manual drilling wordt met handkracht een waterput geboord, wat ongeveer vijf keer goedkoper is dan de gebruikelijke gemotoriseerde boormethoden. Antoine Hitsch van de Université Avignon, net terug uit Mauritanië: “Het probleem is dat boorteams ongeveer bij één op de twee putten op de rotsbodem stuiten, zodat ze het ergens anders opnieuw moeten proberen. Het zou veel schelen als ze de bodem kunnen doormeten vóórdat ze gaan boren.”
Berry van den Pol, boorexpert van stichting Practica: “Dat doormeten kun je doen met de VES methode, die al sinds de jaren zestig bekend is. Tot nu toe was VES apparatuur duur en ingewikkeld, zodat het niet bruikbaar was voor kleine boorbedrijfjes. Maar je hebt tegenwoordig goedkope smartphones, en daarom kwamen we op het idee om een app te ontwikkelen om de metingen te registreren en de bodemanalyse mee te doen”. De door Linda Porsius ontwikkelde app is Bedrock gedoopt. Hij maakt gebruik van een wiskundig model dat door UT-alumnus en WOT-lid Mark Westra opgesteld is aan de hand van de Schlumberger VES methode. “Linda: “Het is telkens weer goed om te zien dat mensen echt terugvallen op wat de app laat zien, en zo tot betere meetresultaten kunnen komen”.
Dido van Oosten, student aan de VU Amsterdam: “De app werkte in Mali al prima, maar we hadden problemen met het elektronische gedeelte. Je had daar veel klei, wat een lage weerstand heeft, en daar kon het systeem niet tegen. De nieuwe versie die de studenten van de WOT hebben gemaakt werkt veel beter. ”
WOT-lid Freddy Alferink heeft het ontwerp voor het verbeterde systeem gemaakt. “Bij de WOT is veel kennis aanwezig op het gebied van elektrotechniek. We hebben een simpel en robuust ontwerp gemaakt voor een vermogensbron, die met de 12 volt van een autoaccu een spanning tot 600V maakt. Dit weekend hebben we op de campus van de UT en op het Luttezand metingen gedaan. Het was een zeer geslaagd weekendproject.”
WOT-lid Menno-Jan Rietema, die op 15 juni afstudeert aan de UT, is van plan de nieuwe versie te gaan testen in Kenia.
